ADHD is in veel gevallen een aangeboren en erfelijke afwijking bij kleine delen van de hersenen. Kenmerken zijn onder andere concentratie problemen en snel afgeleid zijn. Mensen met ADHD zijn vaak impulsief en lichamelijk overactief. Dit betekent concreet dat je altijd onrust voelt in je lichaam. Een aantal aandachtsproblemen hebben we voor je op een rijtje gezet:
- slecht organiseren en plannen
- chaotisch zijn
- geen overzicht tussen hoofd en bijzaken
- moeite met het afmaken van dingen
- snel afgeleid zijn
Het is duidelijk dat je leven anders zal verlopen als je bovenstaande klachten hebt. Toch wordt ADHD als onderliggende oorzaak niet veel herkend. Het beeld wordt vertroebeld door verkeerde diagnoses als karakterzwakte, stress en psychologische verklaringen. Zo krijgen ADHD patiënten vaak te horen:
‘je bent gewoon drukker als iemand anders’
‘als het moet lukt het je echt’
‘neem even rust dan komt alles in orde’
‘leer je eigen nu eens beheersen’
‘je kunt je wel concentreren als je het maar interessant vindt’
Volwassenen met ADHD functioneren op een lager niveau dan men zou verwachten. Heel kenmerkend voor iemand met ADHD is de neerwaartse spiraal. Er wordt begonnen aan een opleiding en na één of twee keer te zijn blijven zitten wijkt men uit naar een ander schooltype. Gaat het leren echt niet dan wordt de school verlaten zonder diploma.
Problemen op het werk
Ook op het werk ontstaan vaak problemen. Een leidinggevende functie betekend vaak dat er meer taken bij komen. Lange termijndoelen moeten worden gesteld en gehaald. Concentratie problemen en impulsiviteit zijn niet bepaald ondersteunend bij het werken aan een lange termijn doel. Ook op relatiegebied kan het de nodige irritaties opleveren, niet diplomatieke impulsieve reacties helpen niet mee tijdens een discussie. Onbedoelde vergeetachtigheid en onoplettendheid worden vaak gezien als niet attent zijn of erger nog onbetrouwbaarheid. Vaak worden er opmerkingen gemaakt als “het is alsof ik er een kind bij heb”.
Om rustiger te worden of je beter te kunnen concentreren wordt er vaker naar middelen gegrepen. Alcohol helpt tijdelijk om een rustiger gevoel te krijgen, maar bij overmatig en langdurig gebruik wordt men juist veel onrustiger. Het slapen gaat slechter en verslaving loert om de hoek. Ook de eenvoudige dingen als het huishouden doen vergt nogal wat problemen, op het werk heeft met een structuur of werkagenda om op terug te vallen. Het huishouden doen betekent zelf plannen, regelen en uitvoeren. De indeling moet gemaakt worden, daarbij moet er rekening gehouden worden met de overige gezinsleden. Juist het plannen en de indeling maken zijn patiënten met ADHD erg zwak in. Men wordt er oververmoeid of overspannen van. Ongevoeligheid tegen kritiek komt ook veel voor.
Is ADHD een modeverschijnsel?
Binnen en buiten de psychiatrie is ADHD een relatief nieuwe verklaring van bestaande problemen. Gedragsproblemen in de jeugd die ook in de volwassenheid blijven bestaan werd in 1937 al over gesproken. Bij onrustige kinderen werd dexamfetamine voorgeschreven, een middel wat tegenwoordig nog steeds wordt gebruikt bij kinderen met ADHD. Vroeger heette het kinderen met organic driveness. In Nederland is het onderzoek naar ADHD achtige beelden al heel oud. Er werd gesproken over kinderen die ongedurig en nerveus waren. Rond 1900 doken overal in de medische literatuur ziektebeelden op die sterke overeenkomsten hadden met de huidige ADHD.