Op onze website kan je veel informatie vinden over allerlei soorten allergieën. Een soort allergie die helaas veel voorkomt, is de glutenallergie. In dit artikel vertellen we je alles over deze vorm van voedselallergie.
Een glutenallergie wordt aangeduid met de coeliakie. Dit is een chronische ontsteking aan de darmen. Een vervelend aspect van deze allergie is dat het levenslang is. Mocht je ooit last van deze allergie krijgen, kom je er ook nooit meer van af. In dat geval is het van belang om erg voorzichtig om te gaan met je voeding. In dit artikel kan je onder andere de volgende onderwerpen terug vinden:
- Wat is een glutenallergie?
- Hoe ontstaat een glutenallergie?
- Waar zitten gluten in?
- Wat zijn de symptomen van een glutenallergie?
- Hoe wordt een glutenallergie vastgesteld?
- Handige tips
Wat is een glutenallergie?
Een glutenallergie, ook wel coeliakie genoemd, is een auto-immuunziekte die geactiveerd zal worden door het eten van gluten. Bij een dergelijk auto-immuunziekte maakt je lichaam antistoffen aan tegen de eigen weefsels. Door het eten van gluten ontstaat er ontstekingsreacties in het darmslijmvlies van de dunne darm. Hierdoor gaan uiteindelijk de darmvlokken kapot; indien hier sprake van een langdurige schade is, worden belangrijkste voedingsstoffen niet meer goed opgenomen. In dat geval spreken we van coeliakie.
In Nederland heeft ongeveer 1% van alle mensen last van coeliakie. Dit percentage geeft aan dat het een serieus groot probleem is. Naar schatting lopen er ook veel mensen rond die zelf niet weten dat ze coeliakie hebben. Dit is een behoorlijk gevaarlijke situatie, daar het eten van gluten een zeer vervelende reactie tot gevolg kan hebben.
Hoe ontstaat een glutenallergie?
Het is lastig om te bepalen hoe een glutenallergie exact ontstaat. Feit is echter dat een voedselallergie in twee stappen ontstaat. Het menselijk afweersysteem maakt antistoffen aan tegen gluten. Als dit plaatsvindt, heeft een patiënt nog geen last van de mogelijke gevolgen. De eerstvolgende keer dat het lichaam in contact met de gluten komt, kan er een allergische reactie ontstaan. Naarmate de reactie vaker voorkomt, kan de reactie ook heftiger worden.
Bij een glutenallergie speelt de erfelijkheid in ieder geval ook een rol. Als één van de ouders last van een glutenallergie heeft, is de kans 10% dat het kind ook last van de allergie krijgt.
Hoe de overgevoeligheid voor gluten bij een glutenallergie exact ontstaat, is dus zeer lastig te bepalen. Feit is wel dat deze allergie zeer vervelende gevolgen kan hebben. Wees dus altijd voorzichtig en let goed op welke voedingsmiddelen je nuttigt.
Waar zitten gluten in?
Bij een glutenallergie is het belangrijk om contact met gluten te vermijden. Maar, helaas zitten gluten in vele soorten producten verwerkt. Het is daarom ook zaak om onderstaande producten te vermijden:
- Griesmeel
- Tarwe, rogge, gerst, kamut, triticale, spelt
- Zemelen, grutten
- Couscous, bulgur, seitan
- Gort, gestemoutbloem, parelgort
- Haver
- Muesli, cruesli
- Bindmiddel
- Vermicelli, macaroni, spaghetti, mie, tagliatelle, lasagnevellen, paneermeel
- Mout, moutstroop of moutextract
- Plantaardige vezels
- Plantaardige eiwitten
Gelukkig zijn er toch vele producten verkrijgbaar waarin geen gluten/granen verwerkt zijn. Als je bijvoorbeeld in een pannenkoekenrestaurant gaat eten, staat er altijd op de kaart dat je ook een glutenvrije pannenkoek kan bestellen. Door de jaren heen zijn er namelijk vele vervangende producten op de markt gekomen. Deze vervangende producten bieden uitkomst voor patiënten.
Wat zijn de symptomen van een glutenallergie?
Bij een glutenallergie kan het lichaam heftig reageren op de inname van gluten. Onder andere de volgende klachten kunnen hierbij mogelijk zijn:
- Een vermoeid gevoel
- Bloedarmoede
- Soms last van huiduitslag
- Verstopping van de ontlasting
- Stinkende en dunne ontlasting
- Winderigheid
- Opgeblazen gevoel
- Last van gewichtsverlies
- Belemmering van de groei
- Vermagering
- Veel last van de darmen
- Buikpijn
- Diarree
De glutenallergie kan op jonge leeftijd vastgesteld worden, maar ook pas op latere leeftijd. Daarbij kan een infectie, een zwangerschap of een verandering van eetgewoontes een rol spelen. Als je geen graanproducten meer eet, dan zullen de klachten verdwijnen. De glutenallergie blijft echter een soort van sluipmoordenaar; het blijft in je lichaam actief. Mocht je per ongeluk toch een graanproduct nuttigen, kan het lichaam heftig reageren. Wees dus continue voorzichtig.
Na verloop van tijd kan de darmwand ernstig beschadigd raken. Dit heeft problemen tot gevolg, waardoor het lichaam de opname van voedingstoffen niet meer voldoende uit kan voeren. Dit heeft uiteindelijk onderstaande klachten tot gevolg:
- Gewichtsverlies en ondergewicht
- Bloedarmoede
- Vermoeidheid
- Depressiviteit en/of veel huilen
- Te geringe lengte groei
- Te late puberteit
- Onvruchtbaarheid
- Humeurigheid
- Algeheel gevoel van ziek zijn
- Botontkalking
De gevolgen van coeliakie kunnen/mogen dus absoluut niet onderschat worden.
Hoe wordt een glutenallergie vastgesteld?
Heb jij, één van je kinderen of een ander persoon last van klachten die passen bij een glutenallergie? Dan is het raadzaam om een onderzoek uit te laten voeren bij een arts. Je huisarts kan een bloedonderzoek uitvoeren.
In de periode van het bloedonderzoek is het noodzakelijk dat de patiënt gewoon graanproducten eet. Op die manier wordt de eventuele allergie goed zichtbaar in het bloed. Als je stopt met het eten van de producten, kan de arts het ook minder goed waarnemen in het bloed.
In het bloed kunnen bepaalde antistoffen zitten. Deze antistoffen kunnen wijzen op coeliakie. Mocht dat het geval zijn, is nader onderzoek noodzakelijk. Je arts kan een klein stukje slijmvlies uit de dunne darm halen. Dat slijmvlies wordt vervolgens onder de microscoop bekeken. Al snel blijkt dan of en in welke staat het darmslijmvlies (al) beschadigd is.
Behandeling van coeliakie
De behandeling van coeliakie is in feite simpel: levenslang volgen van een glutenvrij dieet. Als je dit dieet nauwlettend volgt, zullen de klachten langzaamaan verdwijnen.
Als je gevolg van de glutenallergie kan je echter wel last van bloedarmoede hebben of verzwakt zijn. In dat geval is het aan te raden om voor een lange tijd extra vitaminen en mineralen in te nemen. Voorbeelden hiervan zijn foliumzuur, ijzer en vitamine B12.
Een arts kan je doorsturen naar een diëtist, voor het opmaken van een glutenvrij dieet. De diëtist kan een glutenvrij voedingspatroon voor je maken en tevens tips geven met betrekking tot het kopen van glutenvrije voedingsproducten.
Handige tips
Er is eigenlijk maar één mogelijkheid om de klachten van coeliakie te laten verdwijnen of te minimaliseren. Dit is vrij simpel: geen gluten nuttigen. Hierbij is het dus van belang om geen brood, pasta, beschuit, crackers, koekjes, cake, muesli, paneermeel en/of pizza te nuttigen.
Overige handige tips zijn onder andere:
- Etikettenhulp Stichting Voedselallergie. De Stichting Voedselallergie heeft een zogeheten merkartikelenlijst opgesteld. In deze lijst staan producten die vrij zijn van gluten. Door het opvolgen van de producten op deze lijst kan je een allergische reactie voorkomen.
- Licht je omgeving in. Laat je familie en vrienden weten dat je een glutenallergie hebt. Zij kunnen er rekening mee houden en, indien nodig, direct medische hulp inschakelen. Mocht je kind last van een glutenallergie hebben, is het ook belangrijk om de school, de kinderopvang en de sportvereniging hiervan op de hoogte te stellen.
- Houd noodmedicatie altijd bij de hand. Mocht er onverhoopt een allergische reactie optreden, kan de noodmedicatie uitkomst bieden. Dit kan bijvoorbeeld een adrenaline-pen of een medische alert-armband zijn. Wees in ieder geval goed voorbereid op het ergste.